Rijden met een heftruck? Alleen voor wie opgeleid is!

Precies honderd jaar wordt de heftruck in 2022. In 1922 begon het Amerikaanse bedrijf Clark met de productie van vorkheftrucks met een hydraulisch aangedreven tiller. Die uitvinding zorgde ervoor dat vorkheftrucks vandaag nog altijd “clarks” worden genoemd in de volksmond. Er bestonden voordien al wel gemotoriseerde hulpmiddelen voor transport- en lastenwerk, maar die werden meestal het resultaat van huisvlijt en werden maar binnen eenzelfde bedrijf gebruikt. Clark was de eerste die er een massaproduct van maakte.

Alsnog en soms onvermijdbaar, gebeuren er wel wat ongevallen met heftrucks. FEDRIS, het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s, heeft geen specifieke cijfers over ongevallen met clarks, maar hanteert een wat ruimere categorie: “Verplaatsbare transportsystemen en (al dan niet gemotoriseerde) transportwagens”, waaronder ook pallethefwagens vallen. Daarmee waren er tussen 2015 en 2020 20.766 ongevallen te betreuren, alleen al in 2020 waren het er 3.185 of bijna negen per dag.

Heftruck rijden: anders dan fietsen of autorijden

Dat ongevallen met heftrucks gevaarlijk kunnen zijn, toont ook het belang aan van een degelijke opleiding en een grondige kennis vooraleer mensen met dit soort voertuigen aan de slag gaan. Die opleiding is trouwens wettelijk verplicht. Meer zelfs: de wetgever verwacht ook, om de paar jaar, een regelmatige “herattestering” van de heftruckchauffeurs.

Heidy Beullens is trainer transporttechnieken en was daarvoor zelf meer dan tien jaar heftruckchauffeur. Elk jaar leidt ze nieuwe heftruckchauffeurs op, maar doet ze ook de herattesteringen, want heftruckchauffeur ben je niet voor je leven na één opleiding. Het rijden met zo’n machine is ook niet voor iedereen even evident. “Je hebt mensen die het na vijf minuten onder de knie hebben en je hebt mensen die het nooit van hun leven zullen kunnen. Het is eigenlijk met niks te vergelijken, het is niet hetzelfde als autorijden, maar het is ook niet zoiets als fietsen. Het grote verschil dat je met je achterwielen stuurt in plaats van met je voorwielen. Als je links aan je stuur draait, zal je uiteindelijk ook wel een linkerbocht maken, maar het is voor de meeste cursisten toch wel even wennen. We hebben cursussen voor  heftrucks die je op de website van ACTA kan bekijken zoals ‘veilig werken met de heftruck’ of voor gevorderden. Bovendien voorziet ACTA een praktische kennismaking binnen het META project.”

Je moet trouwens ook het verschil maken tussen heftrucks met drie en vier wielen. Heidy: “Die met drie wielen is nog een tikje moeilijker te besturen omdat die heel kort kan draaien, rond zijn eigen as. Dat is handig als je bijvoorbeeld tussen smalle rekken moet manoeuvreren, maar het vereist wel een beetje handigheid van de chauffeur.”

De heftruck en zijn laaddiagram

Het meest voorkomende ongeval bij heftrucks is dat de machine omkantelt. Bijna altijd heeft dat te maken met een lading die te zwaar, slecht verdeeld of te lang is. Ook met de lading hellingen afrijden, de lading te ver naar voren opladen of plotseling remmen kan de heftruck doen omslaan. Als je met zo’n machine aan de slag gaat, moet je dus wel enkele belangrijke basisprincipes goed in je oren knopen. “Elke heftruck heeft bjivoorbeeld zijn eigen “laaddiagram””, legt Heidy uit. “Daarop vermeldt de fabrikant het hefvermogen en ook het maximale gewicht dat je bij verschillende hefhoogtes mag dragen. Natuurlijk moet je je daar strikt aan houden. Wat je bij beginnende chauffeurs ook vaak ziet, is dat ze hun heftruck willen draaien met de vorken omhoog. Dat is natuurlijk het perfecte recept om het toestel te doen kantelen. Daarnaast mag je ook nooit mensen omhoog tillen. Vroeger zag je dat bijna dagelijks in fabrieken. Het gaat natuurlijk sneller dan een ladder of een stoel te halen, maar het is absoluut géén goed idee.”

Kijken, aub

Bij ladingen met een hoog zwaartepunt rijden veel heftruckchauffeurs achteruit. Daar is een goede reden voor: als je plots moet remmen, dan vangt de mast de lading op en dondert deze niet op de vloer. “In sommige magazijnen en fabrieken zijn er heftrucks die 80 procent van de tijd achteruit rijden”, zegt Heidy. “Soms zie je dat chauffeurs dat doen zonder ook achteruit te kijken. Een zeer slechte gewoonte, uiteraard.”

Het is zonneklaar: rijden met een vorkheftruck zonder kennis en oefening, kan zeer gevaarlijk zijn, zowel voor jezelf als je collega’s. Wie achter het stuur van zo’n machine wil kruipen, moet je dus een degelijke opleiding gevolgd hebben. Alleen al weten hoe je je lading oppikt, welke ladingen je mag vervoeren en het interpreteren van het laaddiagram kunnen het verschil maken!