29 sep 2021
ACTA scherpt groene bewustzijn bij toekomstige procesoperatoren aan
Studenten die een zevende jaar Procestechnieken volgen, volgen bij ACTA een intensieve, zevendaagse praktijkopleiding. Hier leren ze niet alleen technische vaardigheden, er is ook veel aandacht voor de digitalisering in de sector én voor “groene” vaardigheden. Zelfs de OESO onderkent de voortrekkersrol die ACTA hier neemt.
Het 7CPT-traject, zoals het lessenpakket heet, mikt op toekomstige procesoperatoren die een zevende jaar volgen en die zeven keer bij ACTA langskomen voor praktijklessen. “De fundamenten daarvoor zijn al meer dan tien jaar geleden gelegd”, zegt docent Werner Janssens. “Er bestonden natuurlijk wel al zevende specialisatiejaren, maar niet specifiek voor de chemie. Dat is ook wel begrijpelijk, als een school een zevende jaar automechanica wil inrichten, kopen ze een oude Golf op waar leerlingen aan kunnen sleutelen. Voor chemische procesoperators ligt dat iets ingewikkelder.”
Een tiental scholen van over heel Vlaanderen laten zo’n 200 studenten per jaar bij ACTA langskomen. Hier staat een complete ‘minifabriek’ waar de jongeren mee aan de slag kunnen. “Ze leren hier elk onderdeel van een complete procesinstallatie van naderbij kennen: pompen, vaten, koelgroepen, stoominstallaties…”, zegt Werner. “Wat is de juiste procedure om een ventiel open te zetten? Hoe ga je met een stoomketel om? Hoe meet je de temperatuur van stoom? Hoe regel je het debiet van een pomp? We beginnen vrij eenvoudig, maar het wordt almaar complexer. Alle lessen zijn zeer praktijkgericht. De theorie krijgen ze immers op school.”
De lessen worden ondersteund met moderne, digitale hulpmiddelen. Met behulp van een VR-bril kunnen de studenten bijvoorbeeld doorheen de procesinstallatie van ACTA navigeren. Ook de bijhorende controlekamer is de laatste jaren almaar meer gedigitaliseerd en geautomatiseerd. “Daarnaast leggen we ook almaar meer de nadruk op groene bewustmaking”, legt Werner uit. “Sommige processen in de chemie, zoals destillatie, zijn zeer energie-intensief. We leren de studenten dus hoe ze die energie zo efficiënt mogelijk kunnen inzetten, zodat het energieverbruik en de bijhorende CO2-uitstoot zo laag mogelijk liggen.”
“We willen studenten ook bewustmaken van het belang van een milieuvriendelijke chemie en van het belang dat de sector hier zelf in stelt”, pikt Sarah Pascal in, zij is medewerkster Digitale Leermethodieken bij ACTA. “In elke stap van het lestraject gaan we nader in op wat de invloed van een bepaald proces op ons leefmilieu is. Het is geen aparte cursus, maar loopt als een soort ‘groene draad’ doorheen alle lessen. De meeste jongeren hebben hierover uiteraard al wel gehoord, maar we merken toch dat we hun praktische kennis nog kunnen aanscherpen.”
Niet overbodig als je de cijfers erbij neemt. Uit data van het Vlaams Gewest blijkt dat de brede chemische industrie bij ons ongeveer 9 miljoen ton aan broeikasgassen produceert. Daar zijn dus nog wel wat dalingen te realiseren. De sector zelf erkent ook dat belang en zet daar enorm op in. Tegenover 1995 is de uitstoot van broeikasgassen in de chemie met zowat de helft gedaald. “De mensen die ACTA opleidt, moeten dus op de hoogte zijn van alle mogelijke manieren om die uitstoot in te perken, want hun toekomstige werkgever zal dat van hen ook verwachten”, zegt Sarah.
Ook de overheid erkent ACTA’s rol en expertise in dit proces. Het departement Werk en Sociale Economie vroeg aan ACTA om mee te werken aan een studie die onderzoekt welke vaardigheden de komende vijftien jaar nodig zijn om tot een groene economie te komen. “Omdat wij ons op het kruispunt bevinden van onderwijs en industrie, delen we met het departement hierover een gemeenschappelijk doel”, zegt Sarah. “We bekijken met welke skills we in de toekomst die transitie kunnen aanpakken, welke uitdagingen daarbij komen kijken en hoe we een en ander in de praktijk moeten omzetten. Ook digitale skills en opleidingstechnieken zoals gamification komen daarbij om de hoek kijken, want het is duidelijk dat ook dat steeds belangrijker zal worden in de toekomst.”
Met dit project gaan we overigens ook internationaal. “Ja, dat klopt”, zegt Sarah. “Samen met het departement WSE schrijven we een paper voor de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) met onze bevindingen. Het 7CPT-traject wordt daarin als een pilootproject voorgesteld, maar we doen ook beleidsaanbevelingen voor het implementeren van green skills in duaal leren-trajecten in het algemeen. Ook andere stakeholders, zoals sectorvereniging essenscia en bedrijven als BASF, zijn erbij betrokken. In oktober zal de studie voorgesteld worden op een groot symposium van de OESO in Parijs.”